જગન્નાથ મંદિર:
શ્રી જગન્નાથ મંદિર એક હિન્દુ મંદિર છે, જે ભગવાન જગન્નાથ શ્રી કૃષ્ણને સમર્પિત છે. તે ભારતના ઓડિશા રાજ્યના દરિયાકાંઠાના શહેર પુરીમાં સ્થિત છે. આ શહેરને જગન્નાથપુરી અથવા પુરી, ભગવાન જગન્નાથનું શહેર કહેવામાં આવે છે. ચાર ધામમાંથી એકમાં તેનું નામ પણ છે. આ વૈષ્ણવ સંપ્રદાયનું મંદિર છે. અહીં ભગવાન વિષ્ણુના અવતાર એવા શ્રીકૃષ્ણની પૂજા કરવામાં આવે છે. અહીં દર વર્ષે રથયાત્રા મહોત્સવ યોજાય છે. આ રથયાત્રામાં મંદિરના ત્રણ મુખ્ય દેવતાઓ ભગવાન જગન્નાથ, તેમના મોટા ભાઇ બલભદ્ર અને ભાગિની સુભદ્રા જુદા જુદા ભવ્ય રથમાં શહેરની મુસાફરી કરે છે. આ તહેવાર મધ્યયુગીન સમયગાળાથી જ ખૂબ ઉત્સાહથી ઉજવવામાં આવે છે.
મંદિરને લગતી કથા શું છે:
પૌરાણિક કથા અનુસાર, ઇન્દ્રનીલ અથવા નીલમની બનેલી ભગવાન જગન્નાથની મૂર્તિ અગરુના ઝાડ નીચે મળી હતી, જે મૂળ મૂર્તિ હતી. આ મૂર્તિ એટલી અદભૂત હતી કે ધર્મ ઇચ્છે છે કે તે પૃથ્વીની નીચે છુપાય. માલવા નરેશ ઇન્દ્રદ્યુમ્નાના સ્વપ્નમાં પણ આ જ મૂર્તિ જોવા મળી હતી. ત્યારબાદ તેમણે વિષ્ણુને આકરી તપસ્યા કરી અને તેમની ભક્તિથી પ્રસન્ન થઈને વિષ્ણુએ તેમને પુરી સમુદ્રતટ પર જવા કહ્યું. ત્યાં તેમને દરુ (લાકડા) નો લોગ મળશે. તે જ લાકડાથી તે પ્રતિમા બનાવો.
વિષ્ણુએ કહ્યું તેમ રાજાએ બરાબર કર્યું. તે બીચ પર ગયો અને લાકડાનો લોગ મળ્યો. વિષ્ણુ અને વિશ્વકર્મા પછી સુથાર કારીગરો અને શિલ્પકારો તરીકે રાજાને દેખાયા. પરંતુ તેણે એક શરત રાખી હતી કે તે એક મહિનામાં મૂર્તિ તૈયાર કરશે પરંતુ ત્યાં સુધી તે ઓરડામાં બંધ રહેશે. તે રૂમમાં કોઈપણ પ્રવેશ પ્રતિબંધિત રહેશે. ન તો રાજા કે ન કોઈ બીજા ત્યાં આવી શકે. એક મહિનો પૂરો થયો હતો. ઘણા દિવસોથી ઓરડામાંથી કોઈ અવાજ આવ્યો નહીં. રાજાએ દરવાજો ખોલ્યો અને ઓરડામાં ડોકિયું કર્યું ત્યારે એક વૃદ્ધ કારીગર દરવાજો ખોલીને બહાર આવ્યો.
તેણે રાજાને કહ્યું કે આ મૂર્તિઓ હજી અધૂરી છે. તેમના હાથ હજી બન્યા નથી. રાજાને આ માટે ખૂબ દુ: ખ થયું. શિલ્પકારે કહ્યું કે આ બધું દિવ્ય છે. આ શિલ્પો સ્થાપવામાં આવશે અને તે જ રીતે પૂજા કરવામાં આવશે. આ પછી જ મંદિરમાં ત્રણ જગન્નાથ, બલભદ્ર અને સુભદ્રાની મૂર્તિઓ સ્થાપિત કરવામાં આવી.
ચરણ પરંપરા મુજબ ભગવાન દ્વારકાધીશની લાશ અહીં આવી હતી. પ્રાચીમાં પ્રાણ બલિદાન આપ્યા બાદ તેને અગ્નિદાહ સમુદ્ર કિનારે લાવવામાં આવ્યો. દ્વારકાધીશ, બલભદ્ર અને શુભદ્ર ત્રણેય હતા. દરિયામાં બૂમાબૂમ થતાં જ ત્રણેયના મૃતદેહ ધોવાઈ ગયા હતા. આ ત્રણેય લાશ પુરીમાં બહાર આવી હતી. પુરી રાજાએ ત્રણેયના મૃતદેહને અલગ-અલગ રથમાં મૂક્યા. લોકોએ તે ધનુષને ખેંચીને સમગ્ર શહેરમાં ફેરવ્યું અને છેલ્લે મૃતદેહ સાથે તરતા આવ્યા હતા તે દરૂ લાકડું બનાવવામાં આવ્યું. તેમાં તે મધર અર્થને સમર્પિત હતો. એવું કહેવામાં આવે છે કે આ હકીકત બહુ ઓછા લોકો જાણે છે. ઘણા લોકો કહે છે કે ભગવાન પુરી પુરીમાં જીવંત હતા.
લેખન સંપાદન : Infogujarat Team
નોંધ:- અમે આ લેખ માત્ર જાણકરી પુરતો આપ સુધી પોહચડીએ છીએ.ભારતીય સંસ્કૃતિના કોઈ પણ ધર્મ કે સમુદાયની લાગણીને ઠેસ પહોચાડવાનો કે અંધશ્રદ્ધા ફેલાવવાનો કોઈ હેતુ નથી..”જય હિન્દ…જય જય ગરવી ગુજરાત”જો અમારા આ લેખો ગમ્યા હોય તો લાઈક, શેર અને કમેન્ટ જરૂર કરજો!
